Թերևս անհերքելի է, որ սեքսուալության դրսևորումը մարդու կյանքում նրա ներքին կենսաբանական պահանջի/բնազդի անմիջական ելքը չէ դեպի արտաքին աշխարհ:
Պատանեկության շրջանում արթնացած սեքսուալությունը տարերային-բնազդային բնույթից մինչև բանականորեն սահմանված և մշակված սեռական վարք դառնալն ու մարդու կյանքում ինտեգրվելը երկար ճանապարհ է անցնում, որտեղ սեռահասունացման ընթացքի վրա համարժեք իրավասությամբ գործում և ներազդում են երեք խումբ գործոններ՝ մարմնականը, հուզականը և իմացականը: Սեռականության ոլորտում ճանաչողության գործառույթի ներառումը մարմնասեռական հասունացմանը համընթաց տեմպով և հուզական տրամադրության ենթակայությունը այդ գործառույթին պահանջում է որոշակի տարիք և ինքնագիտակցության համապատասխան մակարդակ, այլ կերպ ասած՝ սեռական հասունացմանը բնորոշ ֆիզիոլոգիական փոփոխությունները և ներքին անծանոթ հոգեվիճակները անձնավորության ներդաշնակ զարգացման մեջ ինտեգրվելու համար բանական իմաստավորման են ենթարկվում և հետո նոր միայն դրսևորվում։
Ըստ էության մարդու սեռականության կայացման միտումը կենսաբանորեն ժառանգված բնազդային մղումներն ու զգացողությունները բանականորեն սահմանված հիմքերի կանգնեցնելն է, այլ կերպ ասած՝ մշակութային փոփոխության ենթարկելը, որ իր կատարյալ գեղեցկությամբ դրսևորվում է ամուսնական անկողնու խորհրդով, ամուսինների միմյանց նկատմամբ փոխնվիրումով և սեռական հավատարմության պահպանմամբ: Չունենալով որևիցէ էական նշանակություն սեռական ակտի խորքային կենսաբանական բնույթի համար, որն ինքն-իրենով հորմոն կախյալ դրսևորում է, այդ մշակութային «արհեստական ձևերը», այնուհանդերձ, որպես չափանիշ են ծառայում սեռական ակտի որակական տարբերման համար՝ մեկը որպես անասնական «կցորդում», մյուսը՝ որպես մարդկային կողակցում:
Իշխող սոցիալ-մշակութային մտակեցվածքը ներկայացնում է որոշակի սեռական նորմեր և տաբուներ, մարդուն հարիր սեռական վարքի սոցիալական սպասումներ, որոնք աներկբաորեն մակաբերում են իրենց համարժեք սեռական վարք: Դժվար չէ նկատել, սակայն, որ մարդկային գիտակցության նատուրալիստական ուղղվածությունը, որն ընկալում է սեռական բնազդն իբրև սեռական վարքի հիմքում ընկած սուբստրատ, իսկ սոցիալական միջավայրը՝ այդ բնազդին սոցիալապես ընդունելի ձև և կառուցվածքայնություն հաղորդող կողմ, ստեղծում է սեռական կյանքի մասին հասկացողություն, որը ոչ թե արտացոլում է իրականությունը, այլ այդ իրականության մասին մեր ունեցած պատկերացումն է:
Այս տիպի մտածողության արտացոլումներից է նաև այն հանգամանքը, որ վերջին տասնյամակում գնալով ավելի նշանակալի է դառնում տարանջատումը մի կողմից սեռագիտության բնագավառի դասական հետազոտողների և մյուս կողմից՝ սոցիալական կոնստրուկցիոնիստների միջև: Սեռականության դասական հետազոտողները իրականությունը տեսնում և պատկերում են ելնելով մարդու սեքսուալության կենսաբանական հիմքից, մինչդեռ սոցիալ կոնստրուկցիոնիստները ունեն այն համոզումը, որ մարդու սեքսուալությունը սոցիալական կառույց է, որը կանխորոշվում և փոփոխվում է պատմամշակութային ենթատեքստի ներքո:
Սակայն մարդու սեռականությունն ուսումնասիրող այս երկու ուղղություններն էլ փորձում են սուբյեկտազերծել իրենց ուսումնասիրության առարկան, իսկ մարդու սեքսուալության առանձնահատկությունը հենց այն է, որ այն իր մեջ մարդու, սուբյեկտի դրոշմն է կրում որպես էական բաղադրիչ և դրանից ձերբազատվել նշանակում է գործ ունենալ սեռականության դիահերձման և անատոմիական պատրաստուկների հետ:
Մտածողության այլ ուղղվածություն է իբրև ելակետ՝ ոչ թե առարկայական գիտելիքի, այլ մարդու վերաբերմունքի, նրա ազատ գործունեության ընդունումը, որով մարդն ի վիճակի է լինում ապրելու սեռականության այլակեցությունը մարդկային սուբյեկտիվության տեսքով՝ որպես մարդկային գոյի մի դրսևորում: Այսպես կառուցված մտածողությունը ոչ թե առարկայական գիտելիք է ստեղծում մարդու սեռականության մասին, որ կարելի լիներ շահարկել նրա կառավարման-կանոնակարգման նպատակով, այլ ազատ է թողնում մարդուն, ներքուստ մտային կազմավորման ենթարկելու իր սեքսուալությունը, այսինքն ոչ թե սեռական մշակույթ է ստեղծում մարդու համար, այլ մարդ՝ իր սեռականությունն ապրելու համար:
Սեռականությունն իբրև մարդու անձնային սուբյեկտիվության անքակտելի բաղադրիչ չի կարող համարվել իրական, այլ միայն բանականորեն ինքնասահմանված սեռականությունն է, որ իրավացիորեն մարդկային լինելու արժանիքն է կրում: Բարոյական է ոչ թե բնականը, այլ բանականը: Հետևաբար ժամանակակից գիտության կողմից սեռականության հետազոտումը ուսումնասիրում է մի բան, ինչը անհատական զարգացման ընթացքում ձեռք բերված, սովորույթային բնույթ կրող ինքնադրսևորում է և չի կարող արտացոլել մարդու՝ իբրև ինքնություն ունեցող էակի հատկանիշ:
Մարդու համար գոյություն ունենալ՝ նշանակում է միտվել իր իդեալին կամ ինչպես Հեգելն է ասում՝ իր կեցության մեջ լինել իր հասկացությունը: Մարդու ինքնահաղթահարումը և դեպի իր կատարելատիպը մշտապես վերընթանալու պահանջմունքը, մարդու ամենախորքային պահանջմունքներից է: Սեռային պատկանելիության ինքնիրացումը հնարավոր է միայն մարդու ինքնության էպիկենտրոնի գիտակցման շնորհիվ: Այլ կերպ ասած ինքնաբեր գոյության կամ սուբյեկտային տրվածության կարգավիճակից սեռականությունը անցում պետք է կատարի ազատ-բանականորեն ընտրված, հասցեատեր ունենալու կարգավիճակի: Այս ընթացքում սեռականությունը էական ձևափոխություն է կրում մարդու արարչական իմաստավորմամբ և հայտնվում է իսկական էրոտիզմը։
Հեղինակն իբրև սեռականության ոլորտում պրակտիկ գործառող բժիշկ և հետազոտող՝ անկասելիորեն հետևում է մտային այն ավանդույթին, որի մասին խոսել են նաև Սոկրատեսը և Պլատոնը, համաձայն որի մարդկային գոյը տարբերակվում է մարմնականի, հոգեկանի և ոգեկանի: Մարմնականը և հոգեկանը կազմում են նրա անհատական սուբյեկտիվությունը, իսկ մարդկային գոյի բարձրագույն գաղափարը կրող ոլորտը ոգեկանն է: Վերջինս, կարելի է ասել, ոչ թե անհատական, այլ տրանսցենդենտալ սուբյեկտիվություն է, տրանսցենդենտալ եսը: Չգիտակցված, զգայականի հետ միաձույլ գոյը ի վիճակի չէ ապրելու իր սեռային պատկանելիությունը: Միայն ինքնագիտակցության գործընթացը, ռեֆլեքսիվությունը մարդկային հոգեկանի և մասնավորապես՝ սեռականի ինքնաըմբռնման մեջ՝ նատուրալիստական բնույթից վերացարկող-դատողական ձգտումով գնում է առաջընթաց, դեպի մարդ տեսակի իրական ինքնիրագործում և մասնավորապես՝ իրական սեռային ինքնություն և ինքնիրացում: Սոկրատեսի այն միտքը, թե-«պետք է սիրել միայն տգեղ կանանց» ասվածի փայլուն արտացոլումն է և հարկ է հասկանալ հենց այս ընկալմամբ՝ միայն հասուն ոգեղենության պարագայում հնարավոր է իրական սեռային մոտիկություն կամ մաքուր էրոտիզմ:
