«Չկա ավելի ցանկալի նպատակ, քան երիտասարդ սերնդի առողջ դաստիարակությունը, հատկապես, երբ խոսքն այնպիսի կարևոր երևույթի մասին է, ինչպիսին սեռական կյանքն ու առողջությունն է»,- այս խոսքերով ԵՊԲՀ ռեկտոր պրոֆեսոր Միքայել Նարիմանյանը բացված համարեց «Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման ժամանակակից մոտեցումները» գիտաժողովը:
Գիտաժողովը կազմակերպել էին Սեքսոլոգների հայկական ասոցիացիան և Մխ. Հերացու անցան Երևանի պետական բժշկական համալսարանը:
Սեռական խանգարումների, Հայաստանում սեռական առողջության իրավիճակի մասին զորւցեցինք Սեքսոլոգների հայկական ասոցիացիայի նախագահ, ԵՊԲՀ սեքսոլոգիայի ամբիոնի պրոֆեսոր Արամ Էդուարդի Հակոբյանի հետ:
Սեքսոլոգների հայկական ասոցիացիայի նախագահ, ԵՊԲՀ սեքսոլոգիայի ամբիոնի պրոֆեսոր Արամ Էդուարդի Հակոբյան– Պարոն Հակոբյան, ի՞նչ նպատակ ունի այս կոնֆերանսը: Փորձենք բացել փակագծերը, թե ի՞նչ լսեցին ներկա բժիշկները, ովքե՞ր էին կոնֆերանսի բանախոսները և որքանո՞վ էր ընտրված թեման արդիական մեր երկրում:
– Կոնֆերանսը նվիրված էր սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման խնդիրներին: Այս թեման երբեք չի կորցնում իր արդիականությունը: Կոնֆերանսին շրջանակներում որոշել և ընդգրկել ենք նաև համաշխարհային փորձը: Այսօրվա հանդիպման համար Հայաստան են ժամանել մեր հայրենակից պրոֆեսոր Պիեր Ասալյանը, ով կխոսի խնդրի մասին` հիմնվելով ամերիկյան, կանադական փորձի վրա, և Բորիս Վորնիկը, ով կներկայացնի, թե ինչպես է խնդիրն ընկալվում ԱՊՀ տարածաշրջանում, ինչ մոտեցումներ և ինչ նորություններ կան: Բուժման և ախտորոշման այն մեթոդները, մոտեցումները, որ նրանք ցուցաբերում են` ելնելով իրենց վարքային, հոգեթերապևտիկ, հոգեբուժական առանձնահատկություններից, ավելի քիչ կիրառելի են մեր հանրապետությունում և մեր դասական բժշկության մեջ: Այս կոնֆերանսը հնարավորություն կտա համեմատել միևնույն խնդրի տարբեր մոտեցումները, կազմել օգտակար միացություն, որը պետք է ավելի արդյունավետ ու ապահով գործի:
– Ի՞նչ վիճակում է սեռական առողջությունը Հայաստանում:
– Սեռական խանգարումները ո՛չ միայն առողջապահական, այլև հասարակական խնդիր են: Ինչ վերաբերում է բուժման մոտեցումներին, մենք աշխարհից ետ չենք մնում: Նմանատիպ կոնֆերանսներով, սեմինարներով, տարբեր հավաքներով մշտապես փորձում ենք բարձր պահել տեղեկացվածության մակարդակը: Սեքսոլոգիան բժշկության այն ուղղություններից է, որը կտրուկ քայլերով է առաջ ընթանում: Մենք հաջողությամբ յուրացնում ենք բուժման, ախտորոշման նոր մեթոդները, սակայն դրան զուգահեռ չենք մոռանում նաև ավանդական տարբերակի մասին:
«Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս «Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս «Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս
– Մասնավորապես, ի՞նչ նվաճումներ են եղել և կան զարգացման ճանապարհին:
– Կանանց սեռականության խնդիրներն են արդիականացվել մեր բժշկագիտության մեջ: Նախկինում այս խնդիրներն անտեսվում էին ո՛չ միայն հասարակության, այլ նաև բժիշկների կողմից: Խոսքը ոչ թե վերարտադրողական, այլ սեքսուալ առողջության մասին է: Այժմ մենք խնդիրներ ենք տեսնում այնտեղ, որտեղ նախկինում չէինք ուզում տեսնել:
– Սեռական ո՞ր խնդիրներն են տարածված Հայաստանում:
– Մենք ներկայացրերցինք սեռական խանգարումների այն փուլը, որը նախորդում է վերարտադրողականության գործընթացին, խոսեցինք սեռական խանգարումների ֆունկցիոնալ բնույթի մասին` կապված սեռական գրգռման, սեռական հաճույքի, սեռական ակտի հետ: Ամենատարածված սեռական խանգարումները, եթե բոլորին մատչելի լեզվով բացատրեմ, տղամարդկանց մոտ սեռական թուլությունն է, և սեռական անտարբերությունը` կանանց մոտ:
«Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս «Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս «Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս:
Սեռական ֆունկցիայի խանգարումների մեծամասնությունը պայմանավորված է հոգեկան ոլորտի ախտահարումներով: Լինում են նաև տեղական ֆիզիոլոգիական գործընթացներ, որոնք կարող են առաջանալ թերսնուցումից կամ հորմոնալ տարբեր հիվանդություններից: Սեռական վարքի ոչ ճիշտ դրսևորումները հաճախ են դառնում սեռական ցանկության նվազման պատճառ: Սեռական վարքի վրա ազդեցություն կարող է ունենալ յուրաքանչյուր գործոն` սկսած տարածաշրջանից, էթնիկ խմբից մինչև սոցիալական կարգավիճակ և զարգացվածության մակարդակ:
Բ.գ.դ. պրոֆեսոր Բորիս Վորնիկ, ՈւկրաինաԳիտաժողովի հատուկ հյուրերն ու բանախոսներն էին ուկրաինացի բժիշկ, բ.գ.դ. պրոֆեսոր Բորիս Վորնիկը և ազգությամբ հայ, պրոֆեսոր Պիեր Ասալյանը, ով Հայաստան է ժամանել Կանադայից:
Բորիս Վորնիկ
– Սեռական կյանքի կարևորության մասին, կարծում եմ, գիտակցել են բոլոր ժամանակներում: Սակայն մեր օրերում սեռական խանգարումները, սեռական ոչ լիարժեք կյանքը շատ հաճախ է դառնում քննարկումների թեմա: Ի՞նչն է փոխվել տարիների ընթացքում, և ի՞նչ առանձնահատկություններ կան ժամանակակից աշխարհում` կապված սեռական առողջության հետ:
– Սեռական խանգարումները հրատապ են եղել բոլոր դարերում, բոլոր ազգերի համար: Սա խնդիր է, որը չի ծերանում և չի անհետանում: Վերջին ժամանակներս, երբ մեր կյանքում աննկարագրելի շատացել են սթրեսային իրավիճակները, տարբեր խանգարումները, սոցիալ-տնտեսական անցումային շրջանները, մենք բավականին հեռացել ենք առողջ սեռական կյանքից: Ժամանակակից մարդը ժամանակ չի գտնում սեռական կյանքի համար, սակայն նշեմ, որ չի կարող կյանքի որակը բարձր լինել, եթե մարդն ունի սեռական որևէ խանգարում: Սեռական ցանկության պակասը, զույգի հետ աններդաշնակ հարաբերությունները, անպտղությունը խնդիրներ են, որոնք էապես գցում են կյանքի որակը: Այս բոլոր խնդիրները պետք է քննարկվեն, իսկ մարդիկ շատ հաճախ չգիտեն, թե ում և ինչպես դիմել օգնության: Բժիշկները պետք է այնքան ճիշտ, նրբանկատ և քաղաքավարի մոտենան հարցին, որ հիվանդները կարողանան խոսել հուզող թեմայի շուրջ:
«Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս «Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս «Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս
– Կա՞ն սեռական խանգարումներ, որ բնորոշ են սոցիալական որևէ խմբի, կամ՝ կան տարածաշրջաններ, որտեղ ավելի շատ են հանդիպում սեռական խանգարումները:
– Եթե Հայաստանում է անցկացվում կոնֆերանսը, դա բնավ չի նշանակում, թե Հայաստանում իրավիճակը` կապված սեքսուալ խանգարումների հետ, ավելի ծանր է, քան մյուս երկրներում: Միայն ԱՊՀ տարածքում չէ, այլ ամբողջ աշխարհում սեքսուալ խանգարումները համարվում են գերխնդիր զույգերի համար:
– Ներկայացրեք, խնդրեմ, Ձեր զեկույցի թեման:
– Ես խոսելու եմ ամբուլատոր պայմաններում հիվանդին օգնություն տրամադրելու հնարավորության մասին: Բոլորիս էլ հայտնի է, թե ինչ սուղ ժամանակամիջոցում պետք է բժիշկը խորհրդատվություն անցկացնի հիվանդի հետ, հետազոտի կամ բուժում նշանակի: Թեման վերաբերվում է, թե ինչպես բժշիկը կարողանա նախապես կանխորոշել այն անհրաժեշտ ժամանակահատվածը, որն անհրաժեշտ է հիվանդից կարևորագույն տեղեկատվությունը ստանալու և հիմնական խնդիրը պարզելու, ճիշտ հետազոտություն և ժամանակին բուժում իրականացնելու համար: Սա շատ կարևոր է: Երկրորդ ներկայացված թեման վերաբերում է սեռական և վերարտադրողական խանգարումների ժամանակ փսիխոֆարմակոթերապիային: Սեռական խանգարումները կարելի է բուժել երկու եղանակով` դեղորայքային և հոգեթերապիայի միջոցով: Ես խոսելու եմ կոմբինացված բուժման մասին` մասնավորեցնելով հատկապես դեղորայքային բուժումը:
Պրոֆեսոր Պիեր ԱսալյանԿոնֆերանսի հատուկ հյուրն էր նաև պրոֆեսոր Պիեր Ասալյանը: Իր զեկույցի մասին նա համառոտ ներկայացրեց մեզ հետ զրույցում:
– Ողջունում եմ, պրոֆեսոր, ուրախ ենք, որ այժմ Հայաստանում եք:
– Շատ շնորհակալ եմ: Հայաստանն իմ երկրորդ տունն է:
– Ձեր այցի հիմնական նպատակի` կոնֆերանսի մասին խոսենք: Սեռական խանգարումներ. ինչքանո՞վ է այս թեման հրատապ ամբողջ աշխարհում:
– Ես շատ կարևորում եմ նմանատիպ կոնֆերանսների անցկացումը Հայաստանում, քանի որ ամբողջ աշխարհում դրանք շարունական բնույթ են կրում և պարտադիր են, որովհետև սեռական առողջությունը տեսնում են առողջ հասարակության հիմքերում: Ուրախ եմ, որ այստեղ ևս կարևորում են թեման
– Ի՞նչ թեմա եք ներկայացրել այսօր:
– Երեք թեմա եմ ներկայացրել հայ բժիշկներին: Շատ կարևոր է իմանալ, թե ինչ ազդեցություն ունի դեպրեսիան սեռական վարքի, սեքսուալ առողջության վրա: Դեպրեսիա-սեռական առողջություն փոխհարաբերությունը ներկայացնել եմ իմ զեկույցում: Խոսել եմ նաև էրեկցիայի խանգարման մասին, որն այսօր ամենահրատապ խնդիրներից է ամբողջ աշխարհում:
– Սեռական խանգարումների բուժման ի՞նչ նոր մեթոդներ են կիրառվում աշխարհում:
– Վերջին տարիներին շատ նոր բացահայտումներ գրանցեցինք այս ոլորտում: Այժմ կարողանում ենք շատ ավելի լավ արդյունքների հասնել, որովհետև համալիր բուժմանն ենք ապավինել: Խոսել եմ հոգեթերապիայի, սեքս-թերապիայի և դեղորայքային թերապիայի մասին: Մենք գիտակցում ենք, որ մեր պացիենտների սեքսուալ խնդիրները կարող են ազդել նրանց թե՛ փոխհարաբերություների, թե՛ կյանքի հանդեպ տրամադրվածության վրա: Ուստի` սեռական խանգարումների հետ կապված յուրաքանչյուր խնդիր պետք է անհապաղ լուծում ստանա: Հաջորդ թեման անդրոպաուզան է, տղամարդկանց մոտ տեստեստերոնի մակարդակի իջեցումը, որն ազդում է տղամարդու առողջության վրա: Այսինքն` այս խնդիրը ևս բժիշկների ուշադրության կենտրոնում է: Առանձնահատուկ կարևորության թեմա է նաև կանանց մոտ սեռական ցանկության պակասը: Մենք քննարկեցինք հարցն այն տեսանկյունից, թե ինչպես է ցածր սեռականությունն ազդում զույգի փոխհարաբերության վրա և ինչպե՞ս կարելի է օգնել զույգին՝ հաղթահարելու ճգնաժամը:
«Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս «Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս «Սեռական խանգարումների ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումները» խորագրով կոնֆերանս
– Որո՞նք են սեռական խնդիրների առաջացման հիմնական պատճառները:
– Ինչպես արդեն նշեցի, կարևորագույն գործոններից է դեպրեսիան: Այն հսկայական ազդեցություն է թողնում սեռական կյանքի և սեքսուալ առողջության վրա: Սեռական կյանքի որակի վրա ազդում են նաև սեռական կրթվածության մակարդակը, միջանձնային տարբեր խնդիրները, նախկինում սեռական վատ փորձի առկայությունը:
– Եթե խոսենք տարածաշրջանային առանձնահատկությունների մասին, ի՞նչն է մեզ բնորոշ, ո՞ր պատճառներն են ավելի հաճախ հանգեցնում սեքսուալ խնդիրների առաջացմանը:
– Հայաստանում ավելի ակնհայտ է ծնողների ազդեցությունը երիտասարդների վրա: Հայ մայրերը շատ խիստ են և սիրում են վերահսկել իրենց երեխաների կյանքը: Դա հետագայում ևս սեռական խնդիրների պատճառ է դառնում: Այս 3 օրերի ընթացքում, ինչ ես Հայաստանում եմ, հասցրել եմ շփվել մի քանի հիվանդների հետ: Ինձ թվում է` կարևորագույն խնդիր է այն, որ Հայաստանում երիտասարդները սեռական փորձ չունեն, իսկ նրանք, ովքեր ունեն, դատապարտվում են հասարակության կողմից: Տղամարդիկ համեմատաբար ավելի ակտիվ են, նախքան ամուսնությունը նրանք բավականին սեռական փորձ են կուտակում, ինչը գրեթե բացառվում է կանանց դեպքում: Ես ուղղություն ցույց չեմ տալիս, ես խորհուրդ չեմ տալիս անտեսել ազգային արժեքները, ընտանեկան ավանդույթները, միայն թե տեղեկացնում եմ, որ սեռական խանգարումներ կարող են առաջանալ հենց այդպիսի վարքի դրսևորման դեպքում:
